Τιβέριος Ιούλιος Ρησκούπορις Ε΄
| Τιβέριος Ιούλιος Ρησκούπορις Ε΄ | |
|---|---|
 Νόμισμα τού Γ. Ι. Ρησκούπορι Ε΄ βασιλιά τού Κιμμερίου Βοσπόρου. | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 3ος αιώνας[1] |
| Θάνατος | 276 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο του Βοσπόρου Αρχαία Ρώμη |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Τιβέριος Ιούλιος Σαυρομάτης Δ΄ Χεδόσβιος Τιβέριος Ιούλιος Σύνγης Τιβέριος Ιούλιος Θεοθόρσης |
| Γονείς | Τιβέριος Ιούλιος Σαυρομάτης Γ΄ |
| Οικογένεια | Δυναστεία Τιβερίων-Ιουλίων του Βοσπόρου |
Ο Τιβέριος Ιούλιος Ρησκούπορις Ε΄ [2], [3] ήταν ο βασιλιάς τού Κιμμερίου Βοσπόρου, ενός πελατειακού στη Ρώμη κράτους, από το 240 έως το 276. Η βασιλεία του Ρησκουπόριδος Ε΄ αλληλεπικαλύπτεται με εκείνη πολλών άλλων βασιλέων τού Βοσπόρου: των Τ. Ι. Φαρσάνζη (253–254), Σαυρομάτη Δ΄ (276) και Τ. Ι. Tειράνη (276–278). Δεν είναι σαφές ποιες ήταν οι σχέσεις και το καθεστώς μεταξύ τους και αν ήταν συγκυβερνήτες ή αντίπαλοι διεκδικητές τού θρόνου.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έγινε βασιλιάς τού Κιμμερίου Βοσπόρου το 240, διαδεχόμενος τον Τ. Ι. Iνινθίμεο. [4] Επειδή οι ύστεροι βασιλείς τού Βοσπόρου είναι γνωστοί μόνο από τη νομισματοκοπία τους, η ακριβής σχέση μεταξύ των ηγεμόνων δεν είναι γνωστή. Ο Ινινθίμεος πιστεύεται ποικιλοτρόπως ότι ήταν είτε μέλος της κυρίαρχης Τιβεριο-Ιουλιανής δυναστείας (ίσως ο γιος τού Τ. Ι. Κότυ Γ΄) [5], είτε ξένος σφετεριστής, ίσως σαρματικής καταγωγής. [6] Σύμφωνα με μία επιγραφή τού 249 που άφησε ο Ρεσκούπορις Ε΄ στο Παντικάπαιον, διεκδίκησε τον θρόνο τού Κιμμερίου Βοσπόρου με κληρονομικό δικαίωμα. [7] Ο Γάλλος γενεαλόγος Κριστιάν Σετιπανί πιστεύει ότι ο Ρεσκούπορις Ε΄ γεννήθηκε περί το 225 ως γιος τού προηγούμενου βασιλιά Τ. Ι. Σαυρομάτη Γ΄ (βασ. 229–232 ). [8]
Λίγα είναι γνωστά από τη βασιλεία του Ρησκούπορι Ε΄, αλλά το γεγονός ότι η περίοδος κατά την οποία έκοψε νομίσματα συμπίπτει με τη βασιλεία πολλών άλλων βασιλέων υποδηλώνει ότι είτε αντιμετώπισε πολλούς σφετεριστές, είτε ότι συχνά συγκυβέρνησε με συγγενείς. Ο πρώτος βασιλιάς που ήταν σύγχρονος τού Ρησκούπορι Ε΄ ήταν ο Τ. Ι. Φαρσάνζης, τού οποίου τα νομίσματα είναι γνωστά από το 253–254. [4] Το αν ο Φαρσάνζης ήταν σφετεριστής ή όχι αμφισβητείται, αν και οι ιστορικοί πιστεύουν πιο πολύ ότι ήταν αντίπαλος-διεκδικητής και όχι συγκυβερνήτης, [9] ίσως πιο στενός συγγενής τού Ινινθιμέου ή άσχετος ξένος. [6]
Μερικές φορές πιστεύεται ότι ο Ρησκούπορις Ε΄ συγκυβέρνησε με έναν βασιλιά, που ονομαζόταν "Σύνγης" από το 258 έως το 276 [4] Η ταύτιση του Σύνγη είναι αμφίβολη, αφού βασίζεται σε έναν σπάνιο τύπο νομισμάτων, από τα οποία μόνο ένα σώζει ένα μέρος επιγραφής. Αυτή η επιγραφή διαβάστηκε ως "Σύνγης" από τον νομισματολόγο Μπέρνχαρντ Καρλ φον Κέχνε στα μέσα του 19ου αι., αλλά θεωρήθηκε φανταστική από τον Aleksandr Zograf το 1977. [10]
Με πιο ασφάλεια πιστοποιημένοι συγκυβερνήτες είναι γνωστοί από το τελευταίο έτος τού Ρησκούπορι Ε΄, το 276, όταν κυβέρνησε μαζί με τους δύο άλλους βασιλείς, τους Τ. Ι. Tειράνη και Τ. Ι. Σαυρομάτη Δ΄. [4] Ο Κρ. Σετιπανί πιστεύει ότι ο Tειράνης ήταν αδελφός του Ρησκούπορι Ε΄ [8] και είναι πιθανό ότι ο Σαυρομάτης Δ΄ ήταν γιος του Ρεσκούπορι Ε΄. [11] Ο Σετιπανί πιστεύει επιπροσθέτως ότι ο μετέπειτα βασιλιάς Τ. Ι. Θεοθόρσης (279–309) ήταν νεότερος γιος τού Ρησκούπορι Ε΄.
Ο Σαυρομάτης Δ΄ επίσης απεβίωσε το 276 μετά από λιγότερο από ένα χρόνο ως συγκυβερνήτης, αφήνοντας τον Tειράνη ως μοναδικό διάδοχο τού Ρησκούπορι Ε΄. [4]
Bιβλιογραφικές αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ Astakhov, Ivan Alekseevich (2021). «Changes in the Ethnic Pictures and its Impact on the Internal Political Situation in the Bosporus after Rheskuporis VI». Laplage em Revista (International) 7 (3A): 245–252. doi:. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-09-10. https://web.archive.org/web/20220910210727/https://laplageemrevista.editorialaar.com/index.php/lpg1/article/download/1397/1229/2384. Ανακτήθηκε στις 2022-09-13.
- ↑ Vlasov, Vladimir· Smokotina, Anna (2013). «The Cultural Layer Overlying the Cemetery of Neyzats». Στο: Khrapunov, Igor. Exploring the Cemetery of Neyzats. DOLYA Publishing House.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Mitchiner, Michael (1978). The Ancient & Classical World, 600 B.C.-A.D. 650 (στα Αγγλικά). Hawkins Publications. σελ. 69. ISBN 978-0-904173-16-1.
- ↑ «Le Bosphore Cimmérien - Suite». antikforever.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2022.
- ↑ 6,0 6,1 Yartsev, Sergey V. (2019). «The Invasion of the Borans into the Bosporus in the 3rd Century AD». Humanities & Social Sciences Reviews 7 (6). https://core.ac.uk/download/pdf/276513411.pdf.
- ↑ Minns, Ellis H. (1913). Scythians and Greeks: A Survey of Ancient History and Archaeology on the North Coast of the Euxine from the Danube to the Caucasus (στα Αγγλικά). Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 608.
- ↑ 8,0 8,1 Settipani, Christian (2006). Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs: les princes caucasiens et l'Empire du VI:e au IX:e siècle (στα French). Paris: De Boccard. σελ. 408. ISBN 978-2-7018-0226-8.
- ↑ Beydin, G. V. (2016). «Готы на Боспоре: находки монет царя Фарсанза в ареале черняховской культуры [Goths in the Bosporus: finds of coins of King Farsanz in the area of the Chernyakhov culture]». Древности. Харьковский историко-археологический ежегодник 13: 138–149. https://periodicals.karazin.ua/drevnosti/article/view/4857.
- ↑ Zograf, Aleksandr Nikolaevich (1977). Ancient Coinage: The ancient coins of the northern Black Sea littoral (στα Αγγλικά). British Archaeological Reports. σελ. 335. ISBN 978-0-904531-87-9.
- ↑ Nadel, Benjamin (1977). «Literary Tradition and Epigraphical Evidence : Constantine Porphyrogenitus' Information on the Bosporan Kingdom of Emperor Diocletian Reconsidered». Dialogues d'histoire ancienne 3 (1): 87–114. doi:. https://www.persee.fr/doc/dha_0755-7256_1977_num_3_1_2690.